KUSITISHWA KWA 'AFRIKANAIZESHENI' KULISABABISHA KUASI KWA JESHI LA TANGANYIKA MWAKA 1964

-

 SEHEMU YA KWANZA


FUNGATE YA UHURU NA MADARAKA KWA WAZAWA

USIKU wa kuamkia Januari 21, 1964, Jeshi la Tanganyika liliasi na kushikilia serikali kwa muda, tukio ambalo aliyekuwa Rais wa Tanganyika, Mwalimu Julius Kambarage Nyerere, alilielezea kuwa ni “siku ya aibu sana kwa Taifa”.

Wakati jeshi hilo likiasi; siku hiyo hiyo, na saa hiyo hiyo, majeshi ya Kenya na Uganda nayo yaliasi kwa staili hiyo hiyo. Maasi yote ya nchi tatu hizo yalizimwa na majeshi ya Uingereza siku moja na wakati huo huo. Kwa Tanganyika, maasi haya yalitokea wiki moja tu baada ya mapinduzi ya umwagaji damu ya Zanzibar, Januari 12, 1964.

Disemba 9, 1961 Tanganyika ilipata Uhuru wake kutoka kwa Wakoloni wa Kiingereza, Mara baada ya Uhuru wake Tanganyika ilirithi karibu kila taasisi ya Umma iliyokuwa chini ya Serikali ya Kikoloni, likiwemo Jeshi kutoka kwa Wakoloni wa Kiingereza, Desemba 9, 1961, Jeshi hilo likijulikana kama “Kings African Rifles” – (K. A. R) na baadaye kuitwa “Tanganyika Rifles” (TR).

Katika kipindi kufuatia uhuru, ili kukidhi matarajio ya Watanganyika, zilitakiwa hatua za haraka kuhakikisha nafasi zote za juu serikalini na taasisi zake, zinashikwa na Wazalendo. Huu ni utamaduni uliokuwa umejengeka kwa nchi zote za Kiafrika zilizokuwa zikipata uhuru ukijulikana zaidi kama 'AFRICANIZATION'.

Uhuru ulikuja na mambo yake, ikiwa ni pamoja na hamasa ya wananchi kutaka kuona nafasi zote za utawala na uongozi zinashikwa na wazalendo kuashiria “uhuru” wa kweli na kukomesha kupuuzwa na kudhalilishwa kwa Mwafrika.

Hatua ya Mwalimu Nyerere ya kuomba na kukubaliwa na Malkia wa Uingereza kumwongezea Gavana wa Kizungu muda kubakia nchini kusimamia Serikali, ilionekana kwa wanasiasa wenye “siasa moto” kuwa ilipingana na kauli yake juu ya Watanganyika kujitawala na kusimamia mambo yao wenyewe; walitaka Gavana aondoke na Tanganyika iwe Jamhuri na nafasi za kazi zote muhimu zishikwe na Waafrika. Lakini kwa Mwalimu, mpango wowote wa kuwapa kazi za madaraka Watanganyika weusi pekee, na kutowaruhusu wageni wa rangi zingine kujiunga na TANU, ulikuwa aina ya ubaguzi, akataka yeyote asiyeamini usawa wa binadamu.

Hatua hiyo ilipata ukinzani mkubwa mno, Kiongozi wa Chama cha Wafanyakazi wa Reli, Ndugu Christopher Kassanga Tumbo, alitishia kuitisha mgomo nchi nzima kupinga kauli ya Nyerere, na akitoa hoja bungeni, aliwaita watumishi wa Serikali wa Kizungu “Mamluki – Askari wa kukodiwa”. Kassanga Tumbo hakudumu nchini, kwani Aprili 1962 alipelekwa London kuwa Balozi mpya wa Tanganyika kufanya Serikali ipumue.

Hata hivyo, kwa jeuri kubwa, mwezi Agosti 1962, Tumbo alijiuzulu kazi na kurejea nchini na kuanzisha Chama cha “People’s Democratic Party” (PDP) kupambana na Nyerere, ingawaje Chama hicho hakikudumu zaidi ya Uchaguzi Mkuu wa Novemba 1962, na yeye akaenda Mombasa kufanya kazi ya uandishi wa habari.

Mpinzani mwingine mkubwa wa Nyerere na Kiongozi wa Chama cha “African National Congress” (ANC), Zuberi Mtemvu, alisema Nyerere alitaka kuleta “ukoloni mambo leo” Tanganyika na katika nchi changa za Afrika; na hivyo Mei, 1962 alitangaza kile kilichoitwa “Mpango moto sana” ili kupata Serikali ya Waafrika watupu ndani ya mwaka mmoja.

Nyerere hakuchukua hatua haraka hivyo, kama pia ambavyo Waziri wake wa Mambo ya Ndani wa wakati huo, Clement George Kahama, hakuwa na ujasiri wa kuwatimua Waingereza katika nafasi za juu ndani ya Jeshi la Polisi.

Yakaanza malumbano ndani ya Halmashauri Kuu (NEC) ya Chama Tawala, Tanganyika African National Union (TANU), kwamba Nyerere alikuwa anairudisha Tanganyika katika enzi za Ukoloni, na hivyo kwamba “uhuru” haukuwa na maana kwa Watanganyika kwa kushindwa kwake kuwapa vyeo Waafrika. Na ukatungwa uzushi kuwa baba wa Mzalendo Amir Jamal, Mzee Habib Jamal amemuhonga Mwalimu Nyerere ili mwanaye ateuliwe katika Baraza la Mawaziri la kwanza la Tanganyika.

Hamasa ya Watanganyika kutaka nafasi zote za uongozi na utawala zichukuliwe na Wantanganyika weusi, na hatua ya Nyerere kuita hatua hiyo ni “ubaguzi mbaya kuliko ule wa Verwood wa Afrika Kusini”, ulikiweka Chama cha TANU na Nyerere mwenyewe njia panda kufuatia malumbano ndani ya Halmashauri Kuu (NEC) ya TANU, kwamba alikuwa anairudisha Tanganyika kwenye ukoloni mpya hivi kwamba uhuru kwa Watanganyika haukuwa na maana tena kwao. Kikao hicho cha dharura cha NEC, kiliitishwa na Wajumbe mahsusi kujadili kauli hiyo ya Mwal Nyerere.

Gazeti la TANU la “Uhuru”, lilikuwa limeanza kutumia lugha kali kali za kibaguzi kwa chukizo la Nyerere, likiwaita Wahindi nchini “Nyoka”, na Maafisa wa Kiingereza waliosalia “Manabii wa ukoloni”.








Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

-
Image
  MKUTANO MAALUM WA MSAJILI WA VYAMA VYA SIASA   NCHINI, UKIJADILI   NA KUPOKEA MAONI YA MSWADA WA SHERIA ZA   UCHAGUZI NA SHERIA ZA VYAMA VYA SIASA.  Baraza la Vyama vya Siasa nchini liliandaa Mkutano Maalum wa kujadili na kupokea maoni ya Wadau juu ya mswada wa Sheria za Uchaguzi na Sheria za Vyama vya Siasa ambayo ni matokeo ya mapendekezo ya Kikosi Kazi kilichoundwa na Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri wa Muungano wa Tanzania. Mgeni Rasmi katika mkutano huu alikuwa Bw. Othman Masoud Othman, Makamu wa Kwanza wa Rais wa Serikali ya Mapinduzi Zanzibar. Wadau na Washiriki walijulishwa na kuhusu lengo la Mkutano, pamoja na mambo mengine, ilielezwa kuwa ni Mkutano Maalum wa Baraza la Vyama vya Siasa utakaojadili na kupokea maoni ya mswada wa Sheria za Uchaguzi na Sheria za Vyama vya Siasa  Kauli mbiu ya mkutano huu Ilikuwa ni “ Toa Maoni Yako Kuimarisha Demokrasia ”. Mara baada ya maelezo haya. Mkutano huu uliratibiwa na Ofisi ya Waziri Mkuu Sera...
Read more
-
Image
MKUTANO HUU UMEKUWA WENYE TIJA KWANI MMETOA MAONI KWA KUZINGATIA MASLAHI MAKUBWA YA NCHI YETU - MHE. DOTO BITEKO Nitakuwa mchoyo wa fadhila kama sitaungana na watu wengine waliosema hapa nami nitoe shukrani za dhati kwa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Samia Suluhu Hassan, ambaye kwa Juhudi zake ameweza kuimarisha ustawi wa Demokrasia hapa nchini sambamba na kuimarisha miundombinu ya kiuchumi na kijamii ili kuwaletea maendeleo Watanzania" "Ni ukweli usiopingika kuwa Rais Samia amekuwa mfano wa kuigwa kitaifa na kimataifa kuhakikisha Demokrasia yetu inazidi kustawi na kuifanya Demokrasia yetu kuendeshwa kwa misingi ya haki, utawala bora na kwa mujibu wa sheria tulizojiwekea na bila kusahau mazingira ya watu ambao bila wao Serikali haipati uhalali" "Mkutano huu umekuwa wenye tija na mimi nimekuwa nikiufuatilia kwenye mitandao mbalimbali ya kijamii, mmezungumza mengi kutokana na Ajenda mlizomuwa nazo na ni wazi kabisa wadau waliokuwa wengi wametoa maon...
Read more
-
Image
MJADALA [14:55, 20/01/2024] +255 769: Tudai katiba mpya ITAKAYO wafanya watawala wa wajibike kwa wananchi MAJIBU [00:51, 21/01/2024] T: Kwanza, ni muhimu kuelewa kwamba mafanikio ya uwajibikaji wa serikali na viongozi yanaweza kutegemea mambo mengi, ikiwa ni pamoja na muundo wa katiba na utekelezaji wake. Ni kweli Katiba inaweza kuwa msingi wa kuanzisha mfumo wa uwajibikaji. Inaweza kuainisha madaraka na majukumu ya viongozi, kuhakikisha uwazi wa shughuli za serikali, na kutoa njia za kudhibiti mamlaka. Hata hivyo, hata katiba nzuri inaweza kushindwa kufikia lengo lake ikiwa hakutakuwa na utendaji mzuri wa taasisi za serikali, uwajibikaji wa kijamii, na mfumo mzuri wa kisheria. Ibara inayohusu uwajibikaji katika Katiba ya Tanzania inaweza kuwa Ibara 9. Hata hivyo, ni muhimu kusisitiza kwamba mafanikio ya uwajibikaji hayategemei tu kwenye kifungu hicho bali pia utekelezaji wake katika mazoezi ya kila siku. Kwa kuzingatia haya, ikiwa kuna mapungufu katika uwajibikaji, ni muhimu kutathmin...
Read more