MJADALA JUU YA WALAKA WA KANISA KATOLIKI JUU YA KATAZO LA MATANGAZO AMA SALAMU WAKATI WA IBADA KATIKA FORUM YA KATIBA YA WATU
Mdau @alianza kwa kutoa taarifa hii iliyochapishwa na jamii ForumMAJIBU YA WADAU[22/06/2025, 18:50:13] Tan: Taarifa hiyo ya Kanisa Katoliki kuhusu maboresho ya maadhimisho ya kiliturujia inaweza kuelezwa kwa mujibu wa Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977 kama ifuatavyo:
1. Uhuru wa Dini (Ibara ya 19)
Katiba ya Tanzania, Ibara ya 19, inatambua na kulinda uhuru wa kuabudu na uhuru wa mtu kuendesha shughuli za kidini kwa mujibu wa imani yake, ilimradi hazikiuki sheria za nchi:
“Kila mtu anayo haki ya uhuru wa mawazo, imani na dhamira, pamoja na uhuru wa dini.”
Kwa msingi huu, Baraza la Maaskofu Katoliki Tanzania (TEC) lina mamlaka ya kupanga na kusimamia namna ibada zao za kiliturujia zinafanyika, ikiwa ni pamoja na kuweka masharti au mabadiliko ndani ya maadhimisho kama ndoa, daraja takatifu, maziko, nadhiri za kitawa, n.k.
2. Kujitawala kwa Mashirika ya Kidini
Katiba haitaji moja kwa moja kujitawala kwa mashirika ya kidini, lakini kwa mujibu wa utaratibu wa kisheria nchini, taasisi za kidini kama TEC zinasajiliwa na Wakala wa Usajili wa Taasisi (RITA) au Msajili wa Jumuiya za Kijamii, na wanapewa uhuru wa kujiendesha kwa mujibu wa katiba zao za ndani.
Kwa hivyo, TEC iko ndani ya haki zake kuamua kuwa maadhimisho yao yasichanganywe na hotuba nyingi au matangazo yasiyo ya kiliturujia — ikiwa ni sehemu ya kulinda utakatifu wa ibada na kuhakikisha ushirika wa waumini unaongozwa kwa heshima na utulivu wa kiimani.
3. Kuzuia Siasa Makanisani
Ingawa Katiba haijasema moja kwa moja kuhusu siasa ndani ya dini, misingi ya utawala bora na uhuru wa dini hutoa nafasi kwa taasisi za dini kujitenga na masuala ya kisiasa — hasa ikiwa itahisi uwepo wa hotuba na matangazo mengi kunaingilia au kuharibu uhalisia wa ibada.
Kwa ujumla:
Taarifa hiyo ya TEC ni utekelezaji wa uhuru wao wa kidini uliolindwa na Ibara ya 19 ya Katiba, na inalenga kuhakikisha kuwa maadhimisho ya kidini yanabaki na mwelekeo wa kiroho badala ya kuwa majukwaa ya kisiasa au kijamii. Haivunji katiba bali inaendana na haki ya dini kujiendesha kwa mujibu wa imani na taratibu zao.
[22/06/2025, 23:49:01] Gi: Kuna athari yoyote kwa jamii kutokana na waraka huu …?
[22/06/2025, 23:51:05] ~ Mjamaa_: Na Je Ikitokea Viongozi Wakuu wa Kiserikali Wameenda Kuabudu Pamoja wasipewe Nafasi Ya Kusalimia Umma.!!?
[22/06/2025, 23:55:01] Kat: Kuna namna siku sheria zetu kuhusu dini ziangaliwe vizuri
[22/06/2025, 23:57:09] ~ Mjamaa_ : Huu Msimamo wa TEC binafsi Kama Nauona Wanalenga Kuwanyima Viongozi Hata Nafasi ZaKusalimia pindi Wameshiriki kuabudu Pamoja.!
[23/06/2025, 00:18:10] +255 754 583 : Kanisa Katoliki linataratibu zake ambazo huwezi zipata makanisa mengine.
Kama ni lazima Kiongozi kusalimia basi litaandaa baada ya Misa watu wake na Kiongozi aongee nao.
Viongozi ambao ni Wakatoliki mfano Mh Filipo Mipango ,Dr Nchimbi,CDF msataafu Mabeho na wengine wengi wanajua hii haiwezi wasumbua.
Ndani ya Kanisa sisi wote ni sawa tofauti ni Kwa Mapadre na Maaskofu wao Wana daraja ktk Kanisa wao wanatambulishana muumini wa kawaida haruhusiwi kuwatambulisha.
Kama Kiongozi yeyote anataka kuongea na waumini anapaswa amtafute Baba Paroko wa Parokia husika aombe na hataweza mruhusu kuongea kama hajasema anataka kuongea Nini? na hata akikubari asishangae akiambiwa hayo unayotaka kuongea nenda kaniandikie unikabidhi hii ni tahadhali ikitokea ameongea kinyume asije itwa na Askofu kuulizwa mambo Gani umeleta kanisani akakosa majibu yasiyotia shaka.kimsingi mambo ya siasa yanatakiwa yafanyike nje ya Kanisa na sio ndani.ndani ya Kanisa hakuna viti Kwa viongozi hakuna viti vya matajiri na masikini.
Mh Rais,Makamo,Waziri Mkuu Kwa sababu za usalama watu wa usalama wenyewe ndio watatenga viti
[23/06/2025, 00:25:55] ~ Mjamaa_ : Aise, .!
[23/06/2025, 00:37:01] Tan: Swali zuri na muhimu sana @Gi ukweli navyoona ni Ndiyo, waraka huu wa TEC unaweza kuwa na athari chanya na pia changamoto fulani kwa jamii, kulingana na namna unavyotazamwa na makundi tofauti. Hebu tuangalie kwa pande zote mbili:
Athari Chanya kwa Jamii:
1. Kurudisha Utakatifu wa Ibada
• Maadhimisho ya Kikristo yatafanyika kwa utulivu na ibada ya kweli, bila kelele za matangazo au hotuba zisizo za kiroho.
• Hii inaweza kusaidia waumini kuelekeza fikra na moyo wao kwa Mungu, badala ya watu binafsi au viongozi.
2. Kuzuia Siasa na Mashindano Makanisani
• Mara nyingi viongozi wa kisiasa wamekuwa wakitumia ibada kutoa hotuba au kujitangaza. Waraka huu unazuia hilo.
• Hii inalinda madhabahu dhidi ya kuwa jukwaa la siasa au mashindano ya sifa.
3. Kuokoa Muda na Kuepuka Usumbufu
• Maadhimisho hayatachukua muda mrefu kupita kiasi kwa sababu ya hotuba nyingi au matangazo ya pongezi.
• Wageni hawatakuwa na shinikizo la kuandaa hotuba au zawadi zenye nia ya kujionyesha.
Athari Zinazoweza Kuibuka (Changamoto):
1. Watu Kuhisi Kutopewa Heshima
• Wageni wa heshima, viongozi wa serikali au jamaa wa karibu wanaoweza kutarajia kusema neno la shukrani huenda wakajisikia kutothaminiwa.
• Hii inaweza kuchukuliwa kama ukosefu wa staha ya kijamii kwa baadhi ya watu.
2. Migongano ya Kimtazamo
• Baadhi ya watu, hasa waumini au viongozi wa kawaida, wanaweza kupinga mabadiliko haya wakiona kama yanadhibiti uhuru wa watu kushiriki kwenye ibada kwa njia ya kijamii au kijamaa.
3. Ukosefu wa Ushirikiano baina ya Kanisa na Jamii
• Katika maeneo ya kijijini au jamii zilizojengeka juu ya mshikamano wa kifamilia, kutokuruhusu hotuba au salamu za pongezi kunaweza kuonekana kama kukataa mila na desturi zinazojumuisha watu.
Mimi Nafikiri
Waraka huu unalenga kuboresha maisha ya kiroho ya waumini, lakini utekelezaji wake unahitaji busara, elimu kwa waumini na jamii, pamoja na uelewa wa mazingira ya kijamii. Ikiwa TEC itatoa maelezo ya kutosha na elimu ya liturujia, basi athari chanya zitazidi zile hasi.
[23/06/2025, 01:01:33] Ta: Swali hili lina uzito mkubwa, hasa kwa muktadha wa Tanzania ambako viongozi wa kiserikali mara nyingi hushiriki ibada za kidini kama sehemu ya utamaduni wa kitaifa na mshikamano wa kijamii.
Waraka wa TEC unasema nini?
Waraka huo umetaja wazi kwamba:
“Hakutakuwa na hotuba za kupongezana… isipokuwa tu Mwadhimishaji atatambua kwa ufupi uwepo wa wageni wa Kidini, Kiserikali, Kijamii na Waalikwa wote bila kuwapa nafasi ya kuongea, kutoa hotuba wala kusalimia.”
Hii Inamaanisha Nini kwa Viongozi wa Kiserikali?
Ikiwa viongozi wakuu wa serikali (kama Rais, Waziri Mkuu, Mawaziri au Wakuu wa Mikoa) watahudhuria ibada ya Kanisa Katoliki:
1. Watatambuliwa kwa heshima, lakini hawataruhusiwa kuongea hadharani
• Wanatambuliwa na kuheshimiwa kwa uwepo wao.
• Hawawezi kupewa jukwaa kutoa salamu, hotuba, wala pongezi – hata kama ni waumini wa kawaida au wageni maalum.
⚖️ Je, Hii Ni Sahihi Kikatiba na Kijamii?
Kwa Mujibu wa Katiba (Ibara ya 19):
• Katiba inatoa uhuru wa kuabudu kwa mtu yeyote – hata awe Rais.
• Lakini pia inaruhusu taasisi za dini kuendesha ibada kwa utaratibu wao wa kiimani.
Kwa hiyo:
Kanisa Katoliki lina mamlaka ya kuweka utaratibu wa ibada zake – ikiwa ni pamoja na kusema nani atazungumza na nani hatapewa nafasi – bila kuingilia uhuru wa mtu kuhudhuria ibada.
Changamoto Zinazoweza Kutokea:
1. Matarajio ya Kisiasa na Kijamii
• Viongozi wa kisiasa huenda wakatarajia “kupewa nafasi” kama sehemu ya heshima au mawasiliano kwa umma.
• Kukosa nafasi hiyo kunaweza kuelezwa kama kutotambua mchango wao au kupunguza heshima yao mbele ya jamii.
2. Tahadhari ya Maoni ya Umma
• Ikiwa kutatokea tukio ambapo kiongozi mkuu hajapewa nafasi ya kuongea, huenda likazua mjadala mkubwa mitandaoni au vyombo vya habari kuhusu “heshima kwa viongozi.”
Nini Kifanyike Kupunguza Migongano?
1. Elimu kwa Viongozi na Umma
• TEC inapaswa kuelimisha viongozi wa serikali mapema kuhusu mabadiliko haya ya liturujia.
• Hii itasaidia kuepuka tafsiri potofu ya kuwa viongozi wanapunjwa heshima.
2. Maandalizi ya Mapokezi ya Viongozi
• Ikiwa kiongozi mkuu atahudhuria, mapokezi na utambulisho unaweza kufanyika nje ya ibada (kabla au baada), au katika hafla nyingine zisizo za liturujia.
kwa hiyo:
Viongozi wa kiserikali wana uhuru wa kuabudu kama waumini wa kawaida, lakini hawana haki ya kikatiba ya kupewa nafasi ya kuongea katika ibada ya kidini. Waraka wa TEC unalenga kulinda utakatifu wa ibada, siyo kudhalilisha viongozi.
Kwa hiyo, japo kisiasa huenda ikaonekana kama ukakasi, kikatiba na kidini, Kanisa liko sahihi – mradi linatoa heshima ya kawaida kwa viongozi bila kuvunja miongozo ya imani.
[23/06/2025, 01:10:23] +255 757 485..: Je hii inamaanisha viongozi wa kidini hawatatumia mimbari takatifu ya Bwana kuzungumza masuala ya kisiasa, na kubaki katika mafundisho matakatifu ya kiroho?
[23/06/2025, 02:51:42] Tan: Swali hili linaingia kwenye kiini cha mjadala mpana wa mgawanyo wa dini na siasa, hasa katika muktadha wa Tanzania na Kanisa Katoliki. Jibu fupi ni: Ndiyo — waraka huu wa TEC unasisitiza kwamba viongozi wa kidini wanapaswa kutumia mimbari ya Kanisa kwa mafundisho ya kiroho tu, na siyo siasa.
Hebu tuangalie kwa kina kwa mujibu wa:
1. 🇹🇿 Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (1977)
Ibara ya 19 – Uhuru wa Dini:
“Kila mtu anayo haki ya uhuru wa mawazo, imani na dhamira, pamoja na uhuru wa dini, ikiwa ni pamoja na uhuru wa kubadilisha dini yake au imani yake.”
• Hii ina maana kuwa taasisi za dini, kama Kanisa Katoliki, zina uhuru wa kufundisha mafundisho ya kiroho bila kuingiliwa.
• Lakini pia kwa upande mwingine, kuna kanuni zisizoandikwa kuhusu kutotumia dini kama chombo cha kisiasa, ili kulinda mshikamano wa kitaifa.
2. ⛪ Kanuni na Mafundisho ya Kanisa Katoliki (Roman Catholic Canon Law)
Kulingana na Sheria za Kanisa (Code of Canon Law):
Canon 285 §3:
“Clerics are forbidden to assume public offices which entail a participation in the exercise of civil power.”
Canon 287 §2:
“Clerics are not to play an active role in political parties or in the direction of labor unions unless, in the judgment of the competent ecclesiastical authority, this is required for the defense of the rights of the Church or to promote the common good.”
Tafsiri kwa Kiswahili:
• Mapadre na Maaskofu hawapaswi kushiriki moja kwa moja katika shughuli za kisiasa, isipokuwa pale tu ambapo haki ya Kanisa au ustawi wa jamii uko hatarini — na hata hivyo kwa kibali maalum.
• Madhabahu ni mahali patakatifu pa ibada, siyo jukwaa la kisiasa.
3. Kwa Mujibu wa Waraka wa TEC
Waraka huu wa TEC unaendelea kwa kuweka ukomo wa hotuba na matangazo katika ibada, jambo linaloashiria msimamo wa Kanisa kwamba:
Ibada ni kwa ajili ya Mungu na mafundisho ya kiroho — siyo kwa ajili ya siasa, pongezi, au matangazo ya kijamii.
Kwa hiyo, viongozi wa kidini wanapaswa kuepuka kutumia mimbari kutangaza ama kupigia debe sera, vyama au viongozi wa kisiasa, jambo ambalo linaendana na mafundisho ya Kanisa Katoliki kimataifa.
Lakini Je, Kanisa Linakatazwa Kusema Masuala ya Kijamii?
Hapana. Kanisa lina jukumu la kinabii la kukemea uovu, kutetea haki za binadamu, na kuhimiza amani, haki, upendo, na maendeleo ya watu. Hii inaitwa:
“Social Teaching of the Church” – Mafundisho ya Kijamii ya Kanisa
Tofauti ni kwamba:
• Kukemea rushwa, ukosefu wa haki, au ukandamizaji siyo siasa — ni maadili.
• Kumpigia debe mwanasiasa fulani, chama au kutangaza ajenda ya kisiasa — hilo ni siasa.
Kwa ujumla:Waraka wa TEC, Kanuni za Kanisa Katoliki na Katiba ya Tanzania zote kwa pamoja zinatetea dhana ya kutenganisha siasa na dini, hasa katika muktadha wa madhabahu/mimbari.
Kwa hiyo:
Ndiyo — viongozi wa kidini hawapaswi kutumia mimbari ya Bwana kuzungumza siasa, bali wabaki katika mafundisho matakatifu ya kiroho, kijamii na kiutu – kwa mujibu wa Katiba ya nchi na Kanuni za Kanisa Katoliki.
[23/06/2025, 03:08:40] Tan: Ndiyo, kuna hoja ya msingi katika wazo la kuangalia upya sheria na sera zinazohusu dini nchini Tanzania. @Kat umeonyesa wasiwasi wa jambo ambalo linazidi kujitokeza katika jamii yetu — mchango mkubwa wa dini katika maisha ya watu, lakini kukosekana kwa mwongozo wa wazi na thabiti wa kisheria juu ya uhusiano kati ya dini na dola (serikali).
Najaribu kuchambua tafsiri ya mapungufu yaliyopo katika mfumo wetu wa kisheria kuhusu dini, na sababu ninazohisi zimekumkufanya kuwa na wasiwasi:
MAPUNGUFU YA SHERIA ZETU KUHUSU DINI
1. 🏛️ Ukosefu wa Sheria Mahususi Inayodhibiti Uhusiano wa Dini na Siasa
• Tanzania haina sheria ya moja kwa moja inayoweka mipaka ya wazi kati ya dini na siasa.
• Matumizi ya mimbari za dini na majukwaa ya kisiasa yamechanganyika mara nyingi, na hakuna kifungu kinachosema wazi kuwa “dini isitumike kwa siasa,” au kinyume chake.
• Hali hii huleta mkanganyiko, hasa wakati viongozi wa dini wanazungumzia masuala ya kisiasa au viongozi wa kisiasa kushiriki sana katika matukio ya kidini.
2. Katiba Kutotambua Taasisi za Kidini kwa Kina
• Katiba ya Tanzania inatambua uhuru wa dini (Ibara ya 19), lakini haitoi mwongozo wa jinsi taasisi za dini zinavyopaswa kujiendesha au kushirikiana na serikali.
• Hii huleta matatizo linapotokea mgongano, kwa mfano: pale kanisa au msikiti unapotaka kuendesha shule, hospitali au kushiriki mijadala ya kitaifa.
3. ⚖️ Ukosefu wa Mamlaka Maalum ya Kudhibiti Migogoro ya Kidini
• Migogoro ya kidini ikitokea (mfano: watu kuvuruga ibada, taasisi ya dini kugombania uongozi, au dini kuingilia masuala ya kijamii), hakuna mamlaka ya kitaifa maalum ya kushughulikia migogoro ya kidini.
• Mamlaka zilizopo kama Polisi, RITA au Wizara ya Mambo ya Ndani mara nyingi huwa na uwezo mdogo wa kiutendaji au kisheria kushughulikia masuala ya imani au mila.
4. Usajili wa Taasisi za Kidini Bila Ufuatiliaji wa Kutosha
• Taasisi nyingi za kidini zimesajiliwa kwa urahisi kupitia RITA au Ofisi ya Msajili wa Jumuiya, lakini hakuna ukaguzi wa mara kwa mara kuhusu shughuli, fedha, au mwelekeo wa itikadi.
• Hali hii huweza kutoa mianya ya taasisi za dini kutumika kama njia ya kuficha biashara haramu, siasa au hata itikadi kali.
5. Kutokuwepo kwa Sera ya Kitaifa ya Dini
• Tanzania haina sera ya kitaifa ya dini (national religious policy) ambayo ingeweza kuweka vigezo vya maadili, ushirikiano wa taasisi za dini na serikali, na mipaka ya uhusiano wao.
• Hii inaacha uwanja wazi kwa maamuzi kutegemea “utaratibu wa kawaida” au busara binafsi ya viongozi wa serikali.
🤔 Kwanini Mdau Anaweza Kuwa na Wasiwasi?
1. Mchanganyiko wa Siasa na Dini Bila Mpaka Wazi
• Viongozi wa kisiasa hutumia majukwaa ya kidini kujipatia umaarufu, wakati mwingine kwa njia isiyostahili.
• Viongozi wa kidini nao hujikuta wakipigia debe au kuonesha wazi mapenzi kwa vyama au watu fulani — jambo ambalo linaweza kugawa waumini na kuharibu taswira ya ibada.
2. Kukosekana kwa Uwajibikaji wa Viongozi wa Dini
• Baadhi ya viongozi wa dini hutoa matamko ya kisiasa au uchochezi bila kuwa na chombo cha kisheria kinachowajibisha kauli zao.
• Watu wanaweza kupotoshwa au kugawanywa kijamii au kidini.
3. Uvunjaji wa Maadili Bila Sheria ya Kukinga
• Bila sheria maalum, hakuna njia madhubuti ya kuzuia taasisi za dini zisigeuke kuwa mashirika ya kisiasa, au sehemu ya mizozo ya kijamii.
• Wasiwasi unatokana na hali hii kuwaacha wananchi bila kinga wala mwongozo madhubuti.
✅ Je, Suluhisho Lipo?
Ndiyo. Tanzania inaweza:
1. Kufanya mapitio ya Katiba na Sheria Zinazohusu Dini
• Kuweka vifungu vinavyotaja wazi namna dini inavyopaswa kuhusiana na siasa, haki za taasisi za dini, na mipaka yao.
2. Kutunga Sera ya Taifa kuhusu Dini
• Sera hii itasaidia kuelekeza ushirikiano wa serikali na taasisi za kidini, ikiwa ni pamoja na elimu, afya, misaada na haki za binadamu.
3. Kujenga Tume Maalum ya Masuala ya Kidini na Maadili ya Umma
• Tume itakayohusisha dini mbalimbali, watunga sera, na vyombo vya ulinzi ili kuratibu masuala ya imani, migogoro na ushawishi wa dini katika siasa.
Ukweli @Kat anao wasiwasi wa msingi. Sheria zetu kuhusu dini zinahitaji marekebisho ili ziendane na hali halisi ya sasa ya kijamii na kisiasa. Bila kufanya hivyo, kuna hatari ya kuona mgongano mkubwa kati ya dini, siasa, na jamii — jambo ambalo linaweza kuhatarisha mshikamano wa kitaifa. 
1. Uhuru wa Dini (Ibara ya 19)
Katiba ya Tanzania, Ibara ya 19, inatambua na kulinda uhuru wa kuabudu na uhuru wa mtu kuendesha shughuli za kidini kwa mujibu wa imani yake, ilimradi hazikiuki sheria za nchi:
“Kila mtu anayo haki ya uhuru wa mawazo, imani na dhamira, pamoja na uhuru wa dini.”
Kwa msingi huu, Baraza la Maaskofu Katoliki Tanzania (TEC) lina mamlaka ya kupanga na kusimamia namna ibada zao za kiliturujia zinafanyika, ikiwa ni pamoja na kuweka masharti au mabadiliko ndani ya maadhimisho kama ndoa, daraja takatifu, maziko, nadhiri za kitawa, n.k.
2. Kujitawala kwa Mashirika ya Kidini
Katiba haitaji moja kwa moja kujitawala kwa mashirika ya kidini, lakini kwa mujibu wa utaratibu wa kisheria nchini, taasisi za kidini kama TEC zinasajiliwa na Wakala wa Usajili wa Taasisi (RITA) au Msajili wa Jumuiya za Kijamii, na wanapewa uhuru wa kujiendesha kwa mujibu wa katiba zao za ndani.
Kwa hivyo, TEC iko ndani ya haki zake kuamua kuwa maadhimisho yao yasichanganywe na hotuba nyingi au matangazo yasiyo ya kiliturujia — ikiwa ni sehemu ya kulinda utakatifu wa ibada na kuhakikisha ushirika wa waumini unaongozwa kwa heshima na utulivu wa kiimani.
3. Kuzuia Siasa Makanisani
Ingawa Katiba haijasema moja kwa moja kuhusu siasa ndani ya dini, misingi ya utawala bora na uhuru wa dini hutoa nafasi kwa taasisi za dini kujitenga na masuala ya kisiasa — hasa ikiwa itahisi uwepo wa hotuba na matangazo mengi kunaingilia au kuharibu uhalisia wa ibada.
Kwa ujumla:
Taarifa hiyo ya TEC ni utekelezaji wa uhuru wao wa kidini uliolindwa na Ibara ya 19 ya Katiba, na inalenga kuhakikisha kuwa maadhimisho ya kidini yanabaki na mwelekeo wa kiroho badala ya kuwa majukwaa ya kisiasa au kijamii. Haivunji katiba bali inaendana na haki ya dini kujiendesha kwa mujibu wa imani na taratibu zao.
[22/06/2025, 23:49:01] Gi: Kuna athari yoyote kwa jamii kutokana na waraka huu …?
[22/06/2025, 23:51:05] ~ Mjamaa_: Na Je Ikitokea Viongozi Wakuu wa Kiserikali Wameenda Kuabudu Pamoja wasipewe Nafasi Ya Kusalimia Umma.!!?
[22/06/2025, 23:55:01] Kat: Kuna namna siku sheria zetu kuhusu dini ziangaliwe vizuri
[22/06/2025, 23:57:09] ~ Mjamaa_ : Huu Msimamo wa TEC binafsi Kama Nauona Wanalenga Kuwanyima Viongozi Hata Nafasi ZaKusalimia pindi Wameshiriki kuabudu Pamoja.!
[23/06/2025, 00:18:10] +255 754 583 : Kanisa Katoliki linataratibu zake ambazo huwezi zipata makanisa mengine.
Kama ni lazima Kiongozi kusalimia basi litaandaa baada ya Misa watu wake na Kiongozi aongee nao.
Viongozi ambao ni Wakatoliki mfano Mh Filipo Mipango ,Dr Nchimbi,CDF msataafu Mabeho na wengine wengi wanajua hii haiwezi wasumbua.
Ndani ya Kanisa sisi wote ni sawa tofauti ni Kwa Mapadre na Maaskofu wao Wana daraja ktk Kanisa wao wanatambulishana muumini wa kawaida haruhusiwi kuwatambulisha.
Kama Kiongozi yeyote anataka kuongea na waumini anapaswa amtafute Baba Paroko wa Parokia husika aombe na hataweza mruhusu kuongea kama hajasema anataka kuongea Nini? na hata akikubari asishangae akiambiwa hayo unayotaka kuongea nenda kaniandikie unikabidhi hii ni tahadhali ikitokea ameongea kinyume asije itwa na Askofu kuulizwa mambo Gani umeleta kanisani akakosa majibu yasiyotia shaka.kimsingi mambo ya siasa yanatakiwa yafanyike nje ya Kanisa na sio ndani.ndani ya Kanisa hakuna viti Kwa viongozi hakuna viti vya matajiri na masikini.
Mh Rais,Makamo,Waziri Mkuu Kwa sababu za usalama watu wa usalama wenyewe ndio watatenga viti
[23/06/2025, 00:25:55] ~ Mjamaa_ : Aise, .!
Athari Chanya kwa Jamii:
1. Kurudisha Utakatifu wa Ibada
• Maadhimisho ya Kikristo yatafanyika kwa utulivu na ibada ya kweli, bila kelele za matangazo au hotuba zisizo za kiroho.
• Hii inaweza kusaidia waumini kuelekeza fikra na moyo wao kwa Mungu, badala ya watu binafsi au viongozi.
2. Kuzuia Siasa na Mashindano Makanisani
• Mara nyingi viongozi wa kisiasa wamekuwa wakitumia ibada kutoa hotuba au kujitangaza. Waraka huu unazuia hilo.
• Hii inalinda madhabahu dhidi ya kuwa jukwaa la siasa au mashindano ya sifa.
3. Kuokoa Muda na Kuepuka Usumbufu
• Maadhimisho hayatachukua muda mrefu kupita kiasi kwa sababu ya hotuba nyingi au matangazo ya pongezi.
• Wageni hawatakuwa na shinikizo la kuandaa hotuba au zawadi zenye nia ya kujionyesha.
Athari Zinazoweza Kuibuka (Changamoto):
1. Watu Kuhisi Kutopewa Heshima
• Wageni wa heshima, viongozi wa serikali au jamaa wa karibu wanaoweza kutarajia kusema neno la shukrani huenda wakajisikia kutothaminiwa.
• Hii inaweza kuchukuliwa kama ukosefu wa staha ya kijamii kwa baadhi ya watu.
2. Migongano ya Kimtazamo
• Baadhi ya watu, hasa waumini au viongozi wa kawaida, wanaweza kupinga mabadiliko haya wakiona kama yanadhibiti uhuru wa watu kushiriki kwenye ibada kwa njia ya kijamii au kijamaa.
3. Ukosefu wa Ushirikiano baina ya Kanisa na Jamii
• Katika maeneo ya kijijini au jamii zilizojengeka juu ya mshikamano wa kifamilia, kutokuruhusu hotuba au salamu za pongezi kunaweza kuonekana kama kukataa mila na desturi zinazojumuisha watu.
Mimi Nafikiri
Waraka huu unalenga kuboresha maisha ya kiroho ya waumini, lakini utekelezaji wake unahitaji busara, elimu kwa waumini na jamii, pamoja na uelewa wa mazingira ya kijamii. Ikiwa TEC itatoa maelezo ya kutosha na elimu ya liturujia, basi athari chanya zitazidi zile hasi.
Waraka wa TEC unasema nini?
Waraka huo umetaja wazi kwamba:
“Hakutakuwa na hotuba za kupongezana… isipokuwa tu Mwadhimishaji atatambua kwa ufupi uwepo wa wageni wa Kidini, Kiserikali, Kijamii na Waalikwa wote bila kuwapa nafasi ya kuongea, kutoa hotuba wala kusalimia.”
Hii Inamaanisha Nini kwa Viongozi wa Kiserikali?
Ikiwa viongozi wakuu wa serikali (kama Rais, Waziri Mkuu, Mawaziri au Wakuu wa Mikoa) watahudhuria ibada ya Kanisa Katoliki:
1. Watatambuliwa kwa heshima, lakini hawataruhusiwa kuongea hadharani
• Wanatambuliwa na kuheshimiwa kwa uwepo wao.
• Hawawezi kupewa jukwaa kutoa salamu, hotuba, wala pongezi – hata kama ni waumini wa kawaida au wageni maalum.
⚖️ Je, Hii Ni Sahihi Kikatiba na Kijamii?
Kwa Mujibu wa Katiba (Ibara ya 19):
• Katiba inatoa uhuru wa kuabudu kwa mtu yeyote – hata awe Rais.
• Lakini pia inaruhusu taasisi za dini kuendesha ibada kwa utaratibu wao wa kiimani.
Kanisa Katoliki lina mamlaka ya kuweka utaratibu wa ibada zake – ikiwa ni pamoja na kusema nani atazungumza na nani hatapewa nafasi – bila kuingilia uhuru wa mtu kuhudhuria ibada.
Changamoto Zinazoweza Kutokea:
1. Matarajio ya Kisiasa na Kijamii
• Viongozi wa kisiasa huenda wakatarajia “kupewa nafasi” kama sehemu ya heshima au mawasiliano kwa umma.
• Kukosa nafasi hiyo kunaweza kuelezwa kama kutotambua mchango wao au kupunguza heshima yao mbele ya jamii.
2. Tahadhari ya Maoni ya Umma
• Ikiwa kutatokea tukio ambapo kiongozi mkuu hajapewa nafasi ya kuongea, huenda likazua mjadala mkubwa mitandaoni au vyombo vya habari kuhusu “heshima kwa viongozi.”
Nini Kifanyike Kupunguza Migongano?
1. Elimu kwa Viongozi na Umma
• TEC inapaswa kuelimisha viongozi wa serikali mapema kuhusu mabadiliko haya ya liturujia.
• Hii itasaidia kuepuka tafsiri potofu ya kuwa viongozi wanapunjwa heshima.
2. Maandalizi ya Mapokezi ya Viongozi
• Ikiwa kiongozi mkuu atahudhuria, mapokezi na utambulisho unaweza kufanyika nje ya ibada (kabla au baada), au katika hafla nyingine zisizo za liturujia.
kwa hiyo:
Viongozi wa kiserikali wana uhuru wa kuabudu kama waumini wa kawaida, lakini hawana haki ya kikatiba ya kupewa nafasi ya kuongea katika ibada ya kidini. Waraka wa TEC unalenga kulinda utakatifu wa ibada, siyo kudhalilisha viongozi.
Kwa hiyo, japo kisiasa huenda ikaonekana kama ukakasi, kikatiba na kidini, Kanisa liko sahihi – mradi linatoa heshima ya kawaida kwa viongozi bila kuvunja miongozo ya imani.
[23/06/2025, 01:10:23] +255 757 485..: Je hii inamaanisha viongozi wa kidini hawatatumia mimbari takatifu ya Bwana kuzungumza masuala ya kisiasa, na kubaki katika mafundisho matakatifu ya kiroho?
[23/06/2025, 02:51:42] Tan: Swali hili linaingia kwenye kiini cha mjadala mpana wa mgawanyo wa dini na siasa, hasa katika muktadha wa Tanzania na Kanisa Katoliki. Jibu fupi ni: Ndiyo — waraka huu wa TEC unasisitiza kwamba viongozi wa kidini wanapaswa kutumia mimbari ya Kanisa kwa mafundisho ya kiroho tu, na siyo siasa.
Hebu tuangalie kwa kina kwa mujibu wa:
1. 🇹🇿 Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania (1977)
Ibara ya 19 – Uhuru wa Dini:
“Kila mtu anayo haki ya uhuru wa mawazo, imani na dhamira, pamoja na uhuru wa dini, ikiwa ni pamoja na uhuru wa kubadilisha dini yake au imani yake.”
• Hii ina maana kuwa taasisi za dini, kama Kanisa Katoliki, zina uhuru wa kufundisha mafundisho ya kiroho bila kuingiliwa.
• Lakini pia kwa upande mwingine, kuna kanuni zisizoandikwa kuhusu kutotumia dini kama chombo cha kisiasa, ili kulinda mshikamano wa kitaifa.
2. ⛪ Kanuni na Mafundisho ya Kanisa Katoliki (Roman Catholic Canon Law)
Kulingana na Sheria za Kanisa (Code of Canon Law):
Canon 285 §3:
“Clerics are forbidden to assume public offices which entail a participation in the exercise of civil power.”
Canon 287 §2:
“Clerics are not to play an active role in political parties or in the direction of labor unions unless, in the judgment of the competent ecclesiastical authority, this is required for the defense of the rights of the Church or to promote the common good.”
Tafsiri kwa Kiswahili:
• Mapadre na Maaskofu hawapaswi kushiriki moja kwa moja katika shughuli za kisiasa, isipokuwa pale tu ambapo haki ya Kanisa au ustawi wa jamii uko hatarini — na hata hivyo kwa kibali maalum.
• Madhabahu ni mahali patakatifu pa ibada, siyo jukwaa la kisiasa.
3. Kwa Mujibu wa Waraka wa TEC
Waraka huu wa TEC unaendelea kwa kuweka ukomo wa hotuba na matangazo katika ibada, jambo linaloashiria msimamo wa Kanisa kwamba:
Ibada ni kwa ajili ya Mungu na mafundisho ya kiroho — siyo kwa ajili ya siasa, pongezi, au matangazo ya kijamii.
Kwa hiyo, viongozi wa kidini wanapaswa kuepuka kutumia mimbari kutangaza ama kupigia debe sera, vyama au viongozi wa kisiasa, jambo ambalo linaendana na mafundisho ya Kanisa Katoliki kimataifa.
Lakini Je, Kanisa Linakatazwa Kusema Masuala ya Kijamii?
Hapana. Kanisa lina jukumu la kinabii la kukemea uovu, kutetea haki za binadamu, na kuhimiza amani, haki, upendo, na maendeleo ya watu. Hii inaitwa:
“Social Teaching of the Church” – Mafundisho ya Kijamii ya Kanisa
Tofauti ni kwamba:
• Kukemea rushwa, ukosefu wa haki, au ukandamizaji siyo siasa — ni maadili.
• Kumpigia debe mwanasiasa fulani, chama au kutangaza ajenda ya kisiasa — hilo ni siasa.
Kwa ujumla:Waraka wa TEC, Kanuni za Kanisa Katoliki na Katiba ya Tanzania zote kwa pamoja zinatetea dhana ya kutenganisha siasa na dini, hasa katika muktadha wa madhabahu/mimbari.
Kwa hiyo:
Ndiyo — viongozi wa kidini hawapaswi kutumia mimbari ya Bwana kuzungumza siasa, bali wabaki katika mafundisho matakatifu ya kiroho, kijamii na kiutu – kwa mujibu wa Katiba ya nchi na Kanuni za Kanisa Katoliki.
[23/06/2025, 03:08:40] Tan: Ndiyo, kuna hoja ya msingi katika wazo la kuangalia upya sheria na sera zinazohusu dini nchini Tanzania. @Kat umeonyesa wasiwasi wa jambo ambalo linazidi kujitokeza katika jamii yetu — mchango mkubwa wa dini katika maisha ya watu, lakini kukosekana kwa mwongozo wa wazi na thabiti wa kisheria juu ya uhusiano kati ya dini na dola (serikali).
Najaribu kuchambua tafsiri ya mapungufu yaliyopo katika mfumo wetu wa kisheria kuhusu dini, na sababu ninazohisi zimekumkufanya kuwa na wasiwasi:
MAPUNGUFU YA SHERIA ZETU KUHUSU DINI
1. 🏛️ Ukosefu wa Sheria Mahususi Inayodhibiti Uhusiano wa Dini na Siasa
• Tanzania haina sheria ya moja kwa moja inayoweka mipaka ya wazi kati ya dini na siasa.
• Matumizi ya mimbari za dini na majukwaa ya kisiasa yamechanganyika mara nyingi, na hakuna kifungu kinachosema wazi kuwa “dini isitumike kwa siasa,” au kinyume chake.
• Hali hii huleta mkanganyiko, hasa wakati viongozi wa dini wanazungumzia masuala ya kisiasa au viongozi wa kisiasa kushiriki sana katika matukio ya kidini.
2. Katiba Kutotambua Taasisi za Kidini kwa Kina
• Katiba ya Tanzania inatambua uhuru wa dini (Ibara ya 19), lakini haitoi mwongozo wa jinsi taasisi za dini zinavyopaswa kujiendesha au kushirikiana na serikali.
• Hii huleta matatizo linapotokea mgongano, kwa mfano: pale kanisa au msikiti unapotaka kuendesha shule, hospitali au kushiriki mijadala ya kitaifa.
3. ⚖️ Ukosefu wa Mamlaka Maalum ya Kudhibiti Migogoro ya Kidini
• Migogoro ya kidini ikitokea (mfano: watu kuvuruga ibada, taasisi ya dini kugombania uongozi, au dini kuingilia masuala ya kijamii), hakuna mamlaka ya kitaifa maalum ya kushughulikia migogoro ya kidini.
• Mamlaka zilizopo kama Polisi, RITA au Wizara ya Mambo ya Ndani mara nyingi huwa na uwezo mdogo wa kiutendaji au kisheria kushughulikia masuala ya imani au mila.
4. Usajili wa Taasisi za Kidini Bila Ufuatiliaji wa Kutosha
• Taasisi nyingi za kidini zimesajiliwa kwa urahisi kupitia RITA au Ofisi ya Msajili wa Jumuiya, lakini hakuna ukaguzi wa mara kwa mara kuhusu shughuli, fedha, au mwelekeo wa itikadi.
• Hali hii huweza kutoa mianya ya taasisi za dini kutumika kama njia ya kuficha biashara haramu, siasa au hata itikadi kali.
5. Kutokuwepo kwa Sera ya Kitaifa ya Dini
• Tanzania haina sera ya kitaifa ya dini (national religious policy) ambayo ingeweza kuweka vigezo vya maadili, ushirikiano wa taasisi za dini na serikali, na mipaka ya uhusiano wao.
• Hii inaacha uwanja wazi kwa maamuzi kutegemea “utaratibu wa kawaida” au busara binafsi ya viongozi wa serikali.
🤔 Kwanini Mdau Anaweza Kuwa na Wasiwasi?
1. Mchanganyiko wa Siasa na Dini Bila Mpaka Wazi
• Viongozi wa kisiasa hutumia majukwaa ya kidini kujipatia umaarufu, wakati mwingine kwa njia isiyostahili.
• Viongozi wa kidini nao hujikuta wakipigia debe au kuonesha wazi mapenzi kwa vyama au watu fulani — jambo ambalo linaweza kugawa waumini na kuharibu taswira ya ibada.
2. Kukosekana kwa Uwajibikaji wa Viongozi wa Dini
• Baadhi ya viongozi wa dini hutoa matamko ya kisiasa au uchochezi bila kuwa na chombo cha kisheria kinachowajibisha kauli zao.
• Watu wanaweza kupotoshwa au kugawanywa kijamii au kidini.
3. Uvunjaji wa Maadili Bila Sheria ya Kukinga
• Bila sheria maalum, hakuna njia madhubuti ya kuzuia taasisi za dini zisigeuke kuwa mashirika ya kisiasa, au sehemu ya mizozo ya kijamii.
• Wasiwasi unatokana na hali hii kuwaacha wananchi bila kinga wala mwongozo madhubuti.
✅ Je, Suluhisho Lipo?
Ndiyo. Tanzania inaweza:
1. Kufanya mapitio ya Katiba na Sheria Zinazohusu Dini
• Kuweka vifungu vinavyotaja wazi namna dini inavyopaswa kuhusiana na siasa, haki za taasisi za dini, na mipaka yao.
2. Kutunga Sera ya Taifa kuhusu Dini
• Sera hii itasaidia kuelekeza ushirikiano wa serikali na taasisi za kidini, ikiwa ni pamoja na elimu, afya, misaada na haki za binadamu.
3. Kujenga Tume Maalum ya Masuala ya Kidini na Maadili ya Umma
• Tume itakayohusisha dini mbalimbali, watunga sera, na vyombo vya ulinzi ili kuratibu masuala ya imani, migogoro na ushawishi wa dini katika siasa.
Ukweli @Kat anao wasiwasi wa msingi. Sheria zetu kuhusu dini zinahitaji marekebisho ili ziendane na hali halisi ya sasa ya kijamii na kisiasa. Bila kufanya hivyo, kuna hatari ya kuona mgongano mkubwa kati ya dini, siasa, na jamii — jambo ambalo linaweza kuhatarisha mshikamano wa kitaifa.
Comments
Post a Comment