MJADALA NA MAJIBU YA MASWALI 10 YA MDAU JUU YA UTARATIBU WA KISHERIA KUPINGA MAAMUZI YA BUNGE MAHAKAMANI, MDAU AMEULIZA HIVI
1. Je, ni nani ana mamlaka ya kufanya maamuzi na kutunga sheria nchini Tanzania?
2. Je, Katiba ya Tanzania inawezesha kupinga maamuzi ya Bunge mahakamani?
3. Ni mhimili gani wa serikali unaohusika na kufanya maamuzi katika mfumo wa kisheria wa Tanzania?
4. Je, ni kwa mujibu wa sheria zipi watu au makundi yanaweza kuwasilisha kesi mahakamani kupinga maamuzi ya Bunge?
5. Ni nani anayeshughulikia uhalali wa hatua zilizochukuliwa na Bunge katika mfumo wa kisheria wa Tanzania?
6. Je, ni nini hatua muhimu ambazo mtu anapaswa kuzingatia ikiwa anataka kufungua kesi mahakamani kupinga maamuzi ya Bunge?
7. Ni nani anaweza kutoa ushauri wa kisheria na mwongozo sahihi kwa mtu anayetaka kupinga maamuzi ya Bunge mahakamani nchini Tanzania?
8. Je, ni vigumu kufuata taratibu za kisheria katika mchakato wa kufungua kesi mahakamani dhidi ya maamuzi ya Bunge?
9. Kwa nini ni muhimu kupata ushauri wa kisheria kutoka kwa wataalamu kabla ya kufungua kesi mahakamani?
10. Je, mchakato wa kufungua kesi mahakamani kupinga maamuzi ya Bunge unatofautianaje kutoka kwa mchakato mwingine wa kisheria?
MAJIBU TOKA KWA WADAU
[21:53, 16/06/2023] M: Maswali yako naona yote ni ya msingi. Nilikuwa nafikiria pia kwamba iwapo wapo watakaoamua kuupinga mradi huu kutelezwa watatumia utaratibu gani kisheria. Maswali yako naona yamekwenda mbali zaidi. Kuna maandamano yanaandaliwa kufanyika Jumatatu, ili kumtaka Rais kama nimesikia vizuri, kutoendelea na mkataba huu. Najiuliza kwa utaratibu gani Kikatiba/ kisheria au pengine kutumia madaraka yake kama Rais🤷🏻♂️
[22:43, 16/06/2023] K: Sheria za Tanzania zinaweka mfumo wa utawala wa sheria (rule of law) ambao una uhuru na uhuru wa mihimili ya serikali. Kwa hivyo, mahakama nchini Tanzania ina uwezo wa kufanya ukaguzi wa katiba (constitutional review) na kuchunguza uhalali wa maamuzi yaliyofanywa na Bunge.
[22:55, 16/06/2023] +255: 1) AHSANTE SANA Mtaalam T!
2) Ngoja nijaribu kujibu/kufafanya kwa haraka haraka kabla sijalala... (maana ndio nimeona posti yako).
🙏🏽🙏🏽
[23:01, 16/06/2023] T: kuna mtu katuchapa maswali 10 hapo juu kutokana na video hiyo na nimeona mwingine ametahadharisha juu ya mchakato wa maandamano na nafikiri hili swali waliulizwa kule kwenye clubhose hapa nashukuru wadau wanatililika
[23:01, 16/06/2023] E:
Katika mfumo wa kisheria wa Tanzania, kuna kanuni na taratibu zilizowekwa ambazo zinawezesha upingaji wa maamuzi ya Bunge mahakamani. Katiba ya Tanzania inatoa msingi wa haki za kikatiba ambazo zinaweza kutumiwa kwa lengo hilo.
Kwa mujibu wa Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977, kama ilivyorekebishwa, sehemu ya 30 inaelezea haki za kikatiba. Ikiwa maamuzi ya Bunge yanaonekana kukiuka haki za kikatiba au mamlaka yake imekiukwa, mtu au chama kinaweza kuwasilisha kesi mahakamani kwa lengo la kuyapinga.
Vilevile, sheria nyingine zinazosimamia utendaji wa Bunge zinaweza kuwa na maelezo juu ya utaratibu wa kukata rufaa au kuyapinga maamuzi ya Bunge. Kwa mfano, Sheria ya Mabadiliko ya Katiba ya mwaka 2012 inatoa maelekezo ya namna ya kukata rufaa kuhusu mchakato wa mabadiliko ya Katiba.
[23:02, 16/06/2023] K: Ipo namna hii kabla ya kuandamana hii ni njia ya kizalendo na amani;
Sheria za Tanzania zina mifumo na taratibu ambazo zinaweka utaratibu wa kukabiliana na maamuzi ya Bunge mahakamani. Katika mfumo wa sheria wa Tanzania, kuna nguzo tatu kuu za mamlaka za serikali: Serikali (Executive), Bunge (Legislative), na Mahakama (Judiciary). Kila nguzo ina majukumu yake na uhuru wa kufanya maamuzi yake.
Ili kusaidia kuweka mizani ya madaraka kati ya nguzo hizo, Tanzania ina Katiba ambayo inaweka kanuni na taratibu za kufuata na kudhibiti matendo ya mamlaka hizo. Iwapo Bunge linapitisha sheria au maamuzi ambayo yanakiuka Katiba au haki za raia, kuna njia kadhaa za kisheria ambazo zinawezesha upingaji wa maamuzi hayo mahakamani. Hapa chini ni baadhi ya njia hizo:
1. Kupinga Katiba: Katiba ya Tanzania inaweza kubadilishwa kupitia taratibu za kikatiba. Iwapo kuna sheria au maamuzi ya Bunge yanakiuka matakwa ya Katiba, watu wenye maslahi wanaweza kufungua kesi mahakamani kupinga katiba hiyo.
2. Kupinga Sheria: Sheria zilizopitishwa na Bunge zinapaswa kuendana na matakwa ya Katiba. Iwapo sheria inakiuka Katiba au haki za raia, mtu mwenye maslahi anaweza kufungua kesi mahakamani kupinga sheria hiyo. Mahakama inaweza kufanya uamuzi wa kuitangaza sheria hiyo kuwa batili au kuibadilisha ili iendane na Katiba.
3. Uamuzi wa Mahakama ya Katiba: Tanzania ina Mahakama ya Katiba ambayo ina jukumu la kusikiliza na kutoa uamuzi kuhusu masuala ya Katiba. Iwapo kuna masuala ya kikatiba yanayohusiana na maamuzi ya Bunge, mtu mwenye maslahi anaweza kupeleka kesi yake mbele ya Mahakama ya Katiba kwa uamuzi.
[23:07, 16/06/2023] A: Kifungu cha 30(3) cha Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania kinaeleza wazi kuwa mahakama ina mamlaka ya kufanya uamuzi kuhusu uhalali wa sheria na matendo ya mihimili mingine ya serikali, ikiwa ni pamoja na Bunge.
Hii inamaanisha kuwa ikiwa mahakama inaamini kuwa maamuzi ya Bunge yamekiuka katiba au sheria nyinginezo, inaweza kuyatupilia mbali au kuyafanyia marekebisho.
Katika mazoezi, kuna taratibu za kisheria zilizowekwa ambazo zinahusika na kuleta mashtaka mahakamani kupinga maamuzi ya Bunge.
[23:08, 16/06/2023] A: Nimerudia kwa msisitizo
[23:16, 16/06/2023] E:
SWALI NAMBA 1
Nchini Tanzania, mamlaka ya kufanya maamuzi na kutunga sheria yako mikononi mwa Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Bunge linajumuisha Bunge la Jamhuri ya Muungano na Baraza la Wawakilishi la Zanzibar.
Bunge la Jamhuri ya Muungano lina wajumbe waliochaguliwa kutoka maeneo mbalimbali ya Tanzania Bara, wakati Baraza la Wawakilishi la Zanzibar linawakilisha Zanzibar. Pamoja, wajumbe hawa wanatekeleza majukumu yao kwa niaba ya wananchi.
Bunge lina mamlaka ya kutunga sheria mpya, kubadilisha sheria zilizopo, na kufanya maamuzi kuhusu masuala mbalimbali yanayohusu nchi na jamii kwa ujumla. Utaratibu wa kutunga sheria unahusisha kujadili na kupitisha miswada ya sheria katika vikao vya bunge, na baada ya kufuata taratibu zote zinazohitajika, sheria hizo zinakuwa sehemu ya mfumo wa kisheria wa Tanzania.
[23:21, 16/06/2023] Ko: Mimi ningelikuwa katika nafasi ya kushauri na kutenda katika vyama "mbadala" ningeonesha umuhimu wa kuwa werevuzaidi ya uwerevu wa kawaida kwa kutumia "nia njema" ya Rais Dr. Samia Suluhu Hassan aliyoidhihirisha kwa vitendo kadha wa kadha tangu akamate usukani wa Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. na uwerevu huu mimi ningeuelejkeza kwa kupambania yale ambayo ninataka kutumia "mass action" kuyasukuma, badala yake nitumie mifumo iliyopo! MOSI ya kimahakama pili ya DIALOGUE meet face to face seek CLARITY ( hii ikawa ni fursa ya kutest kama kweli mahakama na yenyewe inaendea na dhamira ya Mh. Rais au la kuua ndege wawili kwa JIWE moja) ambapo unamtizama mtu usoni na kuamua kama anachokisema ni superficial au ni genuine.....then ningefanya sasa maamuzi ya MOST EFFECTIVE way ya kuokoa RASILIMALI nilizothibitisha beyond reasonable doubt kuwa zinapotea. penye nia ya Amani pana njia
[23:22, 16/06/2023] Di:
2. Je, Katiba ya Tanzania inawezesha kupinga maamuzi ya Bunge mahakamani?
Ndio, Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania inawezesha kupinga maamuzi ya Bunge mahakamani. Katiba hiyo inatoa msingi wa kusimamia mhimili wa mahakama kama chombo huru na chenye mamlaka ya kutoa maamuzi kwa mujibu wa sheria.
Ikiwa mtu au kikundi kinahisi kuwa maamuzi ya Bunge yanakiuka Katiba au sheria nyingine, wanaweza kuchukua hatua za kisheria na kuwasilisha kesi mahakamani. Mahakama ina jukumu la kuangalia uhalali wa hatua zilizochukuliwa na Bunge na kuchukua maamuzi yanayolingana na sheria.
Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia kuwa mchakato wa kisheria ni ngumu na unahusisha taratibu maalum. Kufungua kesi mahakamani kupinga maamuzi ya Bunge inahitaji kuwa na msingi wa kisheria unaotokana na Katiba na sheria zilizopo. Ni vyema kupata ushauri wa kisheria kutoka kwa wataalamu au mwanasheria kabla ya kuchukua hatua hiyo ili kuelewa taratibu na matakwa ya kisheria yanayohitajika.
Mahakama ina jukumu la kuhakikisha kwamba mihimili mingine ya serikali, ikiwa ni pamoja na Bunge, inafanya kazi kwa kuzingatia misingi ya sheria na haki. Hivyo, kupitia mfumo wa kisheria wa hapa Tanzania, maamuzi ya Bunge yanaweza kukaguliwa na kushughulikiwa mahakamani kwa mujibu wa taratibu zilizowekwa.
[23:27, 16/06/2023] K: Hii yote inadhihirisha Jambo moja IT IS POSSIBLE Inawezekana kulipinga Bunge au Serikali KISHERIA
[23:37, 16/06/2023] T: @M
Swali la 3 Ni mhimili gani wa serikali unaohusika na kufanya maamuzi katika mfumo wa kisheria wa Tanzania?
Ukweli Katika mfumo wa kisheria wa Tanzania, kuna mihimili mitatu ya serikali ambayo inashiriki katika kufanya maamuzi na kutimiza majukumu yake kwa mujibu wa Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Mihimili hiyo ni:
1. Mhimili wa Bunge: Bunge la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ni mhimili wa serikali unaohusika na kutunga sheria na kufanya maamuzi muhimu kuhusu masuala ya kitaifa. Lina wajumbe walioteuliwa na kuchaguliwa kutoka maeneo mbalimbali nchini Tanzania, na wanawakilisha maslahi ya wananchi.
2. Mhimili wa Mahakama: Mhimili wa Mahakama ni chombo huru na kinachojitegemea katika mfumo wa kisheria wa Tanzania. Mahakama ina jukumu la kutoa haki, kusimamia utekelezaji wa sheria, na kutatua migogoro kwa kuzingatia Katiba na sheria. Mahakama inahusika na kusikiliza kesi, kutoa maamuzi, na kuhakikisha usawa wa sheria.
3. Mhimili wa Serikali: Mhimili wa Serikali unajumuisha Rais na Baraza la Mawaziri. Rais ni kiongozi wa nchi na mkuu wa serikali. Yeye anatekeleza majukumu yake kwa mujibu wa Katiba na sheria. Baraza la Mawaziri linamshauri Rais katika utendaji wa serikali na kutekeleza sera na mipango ya kitaifa.
Mihimili hii mitatu inafanya kazi kwa kushirikiana na kufuata matakwa ya Katiba na sheria zilizopo ili kuhakikisha utawala wa sheria, uwiano wa madaraka, na kuheshimu haki za wananchi. Kila mhimili una majukumu yake maalum katika kusimamia na kutekeleza masuala ya kisheria na serikali nchini Tanzania.
[23:48, 16/06/2023] E:
SWALI LA 4
Mtu watu au makundi yanaweza kuwasilisha kesi mahakamani kupinga maamuzi ya Bunge kulingana na sheria zilizopo nchini Tanzania. Sheria zinazohusika katika mchakato huo ni pamoja na:
1. Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania: Katiba inatoa haki na uhuru kwa wananchi na makundi mbalimbali na inalinda misingi ya demokrasia na utawala wa sheria. Ikiwa maamuzi ya Bunge yanakiuka haki au uhuru uliowekwa na Katiba, watu au makundi yanaweza kuwasilisha kesi mahakamani kwa msingi wa Katiba.
2. Sheria za Mahakama: Sheria za mahakama zinatoa miongozo na taratibu za kufungua kesi na kusikiliza masuala mahakamani. Kwa kufuata taratibu zilizowekwa, watu au makundi yanaweza kuwasilisha kesi kupinga maamuzi ya Bunge.
3. Sheria za Utawala: Sheria za utawala, kama vile Sheria ya Utawala Bora ya Mwaka 2015, zinaweza kuwa na maelekezo na vigezo kuhusu jinsi ya kukabiliana na maamuzi ya vyombo vya umma, ikiwa ni pamoja na Bunge. Watu au makundi yanaweza kurejelea sheria hizo na kuwasilisha kesi mahakamani kwa msingi wa ukiukwaji wa misingi ya utawala bora.
[23:57, 16/06/2023] T:
Mimi naungana nawewe kabsaa @K kwamba upo umuhimu kuwa werevu zaidi ya uwerevu wa kawaida na kutumia nia njema ya Rais Dr. Samia Suluhu Hassan katika kusukuma ajenda za vyama "mbadala". Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia njia na mifumo iliyopo ya kufikia malengo hayo. Hapa kuna maoni kadhaa juu ya jinsi ya kufanya hivyo ninayoyaona
1. Matumizi ya Mfumo wa Mahakama: Kama ulivyosema, ni muhimu kuzingatia mifumo iliyopo, kama mfumo wa mahakama, kwa kusukuma ajenda za vyama "mbadala". Unaweza kutumia mfumo wa mahakama kama njia ya kujenga hoja za kisheria na kupinga maamuzi yasiyofuata sheria au yanayokiuka haki za raia. Kufungua kesi mahakamani na kutoa ushahidi unaosadikisha ukiukwaji wa sheria kunaweza kuwa njia ya kuokoa rasilimali na kupata matokeo yenye mabadiliko chanya.
2. Mazungumzo na Mawasiliano: Nafikiri ni muhimu kutafuta fursa za kukutana na viongozi au wawakilishi wa serikali na kujenga mazungumzo ya ana kwa ana kama alivyofanya yeye mwenyewe Rais Samia Suluhu Hassan Kwa kufanya hivyo, unaweza kutafuta ufafanuzi kutoka kwa viongozi kuhusu sera au maamuzi yao na kuona ikiwa wanafuata nia njema au la. Mazungumzo ya wazi na ya ukweli yanaweza kuimarisha uelewa na kusaidia kueleza masuala na changamoto ambazo unataka kushughulikia.
3. Ushirikiano na Vyama Vingine: hapa lazima kujenga ushirikiano na vyama vingine vyenye malengo sawa au yanayofanana inaweza kuwa njia yenye nguvu zaidi ya kufikia malengo uliyoyainisha. Kwa kuungana na vyama mbadala, mnaweza kuwa na sauti yenye nguvu zaidi na kushinikiza mabadiliko yanayotaka kufanywa. Ushirikiano unaweza kujumuisha kampeni za umma, maandamano ya amani, na jitihada za kuelimisha umma juu ya masuala yanayohusika.
4. Ushiriki wa Kijamii na Uongozi wa Asasi za Kiraia: Asasi za kiraia zinaweza kuwa nguvu ya kusukuma mabadiliko na kushinikiza uwajibikaji wa serikali. Kwa kujihusisha na asasi za kiraia zinazofanya kazi katika maeneo yanayohusiana na malengo yako, unaweza kuchangia juhudi za pamoja za kuokoa rasilimali na kusukuma mabadiliko chanya katika jamii.
Ni muhimu kuzingatia kuwa mbinu zote hizi zinapaswa kuzingatia sheria na kanuni zilizopo na kuzingatia misingi ya amani, utawala wa sheria, na heshima kwa haki za wengine. Nia njema na umakini katika kutafuta ufumbuzi ni muhimu katika kufanikisha malengo yako kwa njia yenye matokeo chanya.
Ikiwa kuna watu ambao wanataka kuupinga mradi huo na kushinikiza Rais kusitisha utekelezaji wake, wanaweza kutumia taratibu na njia kadhaa zilizopo kisheria nchini Tanzania. Hapa kuna mifano ya njia ambazo zinaweza kutumiwa na naona njia hii ya kwanza ndio imetamalaki huko mitandaoni
1. Uhuru wa Kujieleza na Kukusanyika: Katika mfumo wa kisheria wa Tanzania, uhuru wa kujieleza na kukusanyika ni haki za msingi zinazolindwa na Katiba. Kama watu wanataka kutoa maoni yao na kuonyesha upinzani wao kwa mradi huo, wanaweza kufanya hivyo kupitia maandamano ya amani na mikutano ya umma. Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia sheria na kanuni zinazosimamia uhuru huo, kama vile kutohusisha vurugu au uvunjifu wa amani.
2. Mchakato wa Kidemokrasia: Watu wanaweza kutumia mchakato wa kidemokrasia kushinikiza serikali kusikiliza maoni yao. Wanaweza kuwasiliana na wawakilishi wao katika Bunge ili kusisitiza upinzani wao na kueleza matakwa yao. Pia, wanaweza kuwasilisha ombi la kusikilizwa kwa uwazi na viongozi wa serikali au kufanya mazungumzo na wawakilishi wa serikali ili kujaribu kueleza wasiwasi wao na kushawishi hatua za serikali.
3. Sheria na Kanuni za Mahakama: Watu au makundi yanaweza kutumia mfumo wa mahakama kama njia ya kisheria ya kupinga utekelezaji wa mradi huo. Wanaweza kuwasilisha kesi mahakamani wakidai kuwa utekelezaji wa mradi unaenda kinyume na sheria, Katiba, au matakwa ya umma. Hii inahitaji mchakato wa kisheria unaohusisha kuwasilisha hoja, ushahidi, na kufuata taratibu zinazotolewa na mahakama.
Ni muhimu kukumbuka kuwa katika kutumia njia hizi, ni vyema kuzingatia sheria na kanuni zilizopo na kuheshimu haki na uhuru wa wengine. Pia, kushirikiana na wataalamu wa kisheria na wataalamu wa masuala ya umma inaweza kusaidia katika kuunda mikakati bora ya kisheria na kuhakikisha hatua zinazochukuliwa zina msingi wa kisheria na ufanisi kwa taifa letu
Comments
Post a Comment