"KATIBA IJAYO ISIMAMIE RASILIMALI ZETU" MDAU ALITUPIA HOJA KATIKATI YA MJADALA FORUM YA KATIBA YA WATU, FUATILIA AJLICHOJIBIWA NA WADAU
 [08:16, 02/10/2023] +255 754 : Tujikumbushe Siku Yalipozuiwa Makinikia, .
[08:24, 02/10/2023] +255 754 : Katiba Ijayo , isimamie Rasilimali zetu
MAJIBU 
[18:49, 02/10/2023] T: Katiba ni waraka rasmi ambao unaeleza mfumo wa serikali, haki za raia, na utawala wa nchi. Katiba pia inaweza kuelezea jinsi rasilimali za nchi zinavyosimamiwa na kutumiwa. Kwa hivyo, inawezekana kwamba katiba ya nchi tuliyonayo sasa ina maelezo juu ya jinsi rasilimali za nchi zinasimamiwa. Hapa kuna mambo kadhaa ambayo yanaweza kuwa ndani ya katiba kuhusu suala hili:
1.    Umiliki wa Rasilimali: 
Katiba inaweza kutambua umiliki wa rasilimali za nchi na jinsi wanavyostahili kutumiwa kwa manufaa ya raia wote.
2.    Uwajibikaji wa Serikali: 
Katiba inaweza kuainisha jukumu la serikali katika kusimamia na kutunza rasilimali za nchi kwa njia inayolinda maslahi ya sasa na ya baadaye ya raia.
3.    Utawala Bora: 
Inaweza kuhimiza utawala bora na uwazi katika usimamizi wa rasilimali za nchi ili kuzuia rushwa na matumizi mabaya.
4.    Kugawana Mapato: 
Katiba inaweza kutaja jinsi mapato kutokana na rasilimali za nchi (kama vile mafuta, gesi, madini, nk) yanavyopaswa kugawanywa kati ya serikali kuu na serikali za mitaa au jinsi yanavyosaidia maendeleo ya nchi.
5.    Uhifadhi wa Mazingira: 
Katiba inaweza kuainisha majukumu ya serikali katika kulinda na kuhifadhi mazingira, haswa linapokuja suala la rasilimali za asili.
Ikiwa una maswali zaidi au unataka habari zaidi kuhusu Katiba ya nchi  na jinsi inavyosimamia rasilimali za nchi, Tembelea https://www.katiba.co.tz/historia
MAJIBU
[20:05, 02/10/2023] At: Katiba ya Tanzania ya mwaka 1977 iliyorekebishwa mwaka 1984 na mwaka 1995 (ambayo iliondoa mfumo wa vyama vingi na kuruhusu vyama vya siasa vingi tena mwaka 1992) ilikuwa na mifano mingi ya jinsi rasilimali za nchi zinasimamiwa. Hapa kuna mifano michache:
1. Umiliki wa Ardhi na Rasilimali:
Ibara ya 3(1) ya Katiba ya Tanzania ya mwaka 1977 ilieleza kwamba ardhi na rasilimali zote za ndani ziko chini ya umiliki wa wananchi wa Tanzania. Ibara hii ilisisitiza umiliki wa pamoja wa ardhi na rasilimali kwa niaba ya wananchi.
2. Utawala Bora:
Katiba ilikuwa na kifungu kinachotaka utawala bora katika usimamizi wa rasilimali. Ibara ya 9(2) ilihimiza uwazi, uwajibikaji, na kujibana kwa watumishi wa umma katika matumizi ya rasilimali za nchi.
3. Kugawana Mapato:
Katiba ilieleza jinsi mapato kutoka kwa rasilimali za nchi yanavyopaswa kugawanywa. Ibara ya 5(2) ilianzisha Mfuko wa Taifa wa Hifadhi ya Jamii (Social Security Fund) ambao ulikuwa unakusanya sehemu ya mapato kutoka kwa rasilimali za nchi kwa ajili ya maendeleo ya jamii.
4. Uhifadhi wa Mazingira:
Ibara ya 9(1) ilihimiza uhifadhi wa mazingira ya asili na rasilimali za nchi ili kuhakikisha kwamba matumizi ya sasa hayadhuru matumizi ya baadaye.
5. Mfumo wa Uvuvi:
Katiba ilikuwa na sehemu inayosimamia uvuvi na rasilimali za baharini. Ibara ya 9(3) iliruhusu serikali kusimamia rasilimali za baharini kwa faida ya wananchi wote. [20:22, 02/10/2023] M1: Katiba ya Tanzania ya mwaka 1977 ina maelezo kadhaa yanayohusiana na usimamizi wa rasilimali za nchi. mifano michache:
1. Ibara ya 9: Ibara hii inasisitiza kuwa madini, mafuta, na gesi ya petroli ni mali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania na inapaswa kutumiwa kwa manufaa ya nchi nzima. Hii inaonyesha umuhimu wa kusimamia rasilimali hizi kwa manufaa ya raia wote.
2. Ibara ya 27: Ibara hii inahusu haki ya kila mtu kuwa na mazingira mazuri. Inaweka wajibu wa serikali na raia kuhifadhi na kuboresha mazingira, ambayo ni sehemu ya rasilimali za nchi.
3. Ibara ya 26: Ibara hii inaendelea kusema kuwa kila mtu ana wajibu wa kutunza mazingira. Hii inasisitiza ushiriki wa wananchi katika kulinda rasilimali za nchi.
4. Ibara ya 8(2): Ibara hii inasema kuwa madini na rasilimali nyingine za asili zinapaswa kusimamiwa kwa njia inayohakikisha maendeleo ya nchi na ustawi wa raia.
5. Ibara ya 146: Ibara hii inasisitiza umuhimu wa uwazi katika usimamizi wa rasilimali za nchi. Inaweka wajibu wa serikali kutoa taarifa kwa umma kuhusu mikataba na mikataba inayohusu madini na rasilimali nyingine za asili.
Katiba hii inalenga kuhakikisha kuwa rasilimali za nchi zinasimamiwa kwa njia inayolinda maslahi ya taifa na ustawi wa raia wote wa Tanzania.
TATHMINI YA MAJADILIANO HAYA
Majadiliano haya yalilenga suala la Katiba ya Tanzania ya mwaka 1977 na jinsi inavyosimamia rasilimali za nchi.
Hapa ni tathmini ya majadiliano haya:
- Umuhimu wa Katiba: Majadiliano yaliwasilisha umuhimu wa katiba katika kuainisha mfumo wa serikali, haki za raia, na usimamizi wa rasilimali za nchi. Katiba ni waraka muhimu sana kwa kudhibiti jinsi rasilimali za nchi zinavyotumiwa na kuweka misingi ya utawala bora. 
- Umiliki wa Rasilimali: Kujadili umiliki wa rasilimali za nchi, majadiliano yalisisitiza umiliki wa pamoja wa wananchi wa Tanzania. Hii ni dhana muhimu kwa kuhakikisha kuwa rasilimali za nchi hazitumiwi kwa manufaa ya watu wachache au nchi nyingine, bali kwa faida ya wananchi wote. 
- Utawala Bora: Kifungu kinachohusu utawala bora na uwajibikaji katika Katiba kinaonekana kuwa muhimu katika kuhakikisha kuwa rasilimali za nchi zinasimamiwa kwa ufanisi na kwa manufaa ya umma. Uwazi, uwajibikaji, na kujibana kwa watumishi wa umma ni mambo muhimu katika kufanikisha hili. 
- Kugawana Mapato: Katiba iliyokuwa ikajadiliwa inaonekana kutoa mwelekeo wa kugawana mapato kutokana na rasilimali za nchi. Mfuko wa Taifa wa Hifadhi ya Jamii ulikuwa mfano wa jinsi mapato yanavyoweza kutumika kwa maendeleo ya jamii. 
- Uhifadhi wa Mazingira: Kujumuisha mazingira katika Katiba ni hatua muhimu kuelekea kuhifadhi rasilimali za nchi kwa vizazi vijavyo. Uhifadhi wa mazingira unahusiana sana na matumizi sahihi ya rasilimali za asili. 
- Sera ya Uvuvi: Kujadili sera ya uvuvi katika Katiba ni jambo la maana, kwani rasilimali za baharini zinaweza kuwa muhimu kwa uchumi wa nchi na maisha ya wananchi. Kusimamia rasilimali hizi kwa faida ya wananchi ni muhimu. 
Kwa ujumla, majadiliano haya yanafichua umuhimu wa Katiba katika kusimamia rasilimali za nchi. Pia, inasisitiza umuhimu wa utawala bora, uwazi, na uwajibikaji katika usimamizi wa rasilimali hizo. Kwa kuongezea, majadiliano yanaweza kuwa chachu ya mabadiliko au marekebisho katika katiba ili kuhakikisha kuwa inakidhi mahitaji ya wananchi na inalinda rasilimali za nchi kwa vizazi vijavyo.





 
 
 
Comments
Post a Comment